Кездесу орны-Астана

4–6 шілде аралығында мемлекетіміздің астанасы — Астана қаласында Astana Mining & Metallurgy III тау-кен металлургия конгресі (АММ-2012) өтті және осы уақытта алғаш рет республикалық маңызы бар жаңа салалық іс-шара — Қазақстанның тау-кен металлургия өнеркәсібі күндері өтті.

Тау-кен металлургия кешені Қазақстан экономикасының негізгі құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Сонымен қатар, бұл Конгресс спикерлерінің баяндамалары мен сөйлеген сөздерінде іске асырылуына елеулі назар аударылған ҮИИД мемлекеттік бағдарламасындағы басым бағыттардың бірі болып табылады.

Қазақстанның тау-кен металлургия кешені күндерін өткізу тұжырымдамасы экспорттың бәсекеге қабілеттілігін арттыру, жоғары қайта бөлу өнімдерін құру, инновациялық әзірлемелерді енгізу және білікті кадрларды даярлау мәселелерін қамтитын индустриялық-инновациялық саясатта пысықталатын негізгі міндеттерге бағдарланды.

Бұдан былай АММ конгресі, ТМК жұмыскерлерінің съезі және «Алтын Гефест» Ұлттық салалық конкурсының лауреаттарын марапаттау өтетін тау-кен металлургия кешенінің күндерін аша отырып, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары Серік Ахметов былай деді: «... Соңғы уақытқа дейін бұл сала негізінен шикізат пен бастапқы металдардың экспортына бағытталған. Бүгінде жоғары технологиялық өнім өндірісінің өсуін, сыртқы нарықтарға экспорттың кеңеюін, сондай-ақ ішкі нарықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруды қамтамасыз ететін қосылған құны жоғары өнімдер шығаратын металлургия өнеркәсібінің жаңа қайта өңдеу өндірістері кезең-кезеңімен құрылуда. Базалық көрсеткіштер: 2015 жылға қарай жалпы қосылған құнның (ЖҚҚ) 107%-ға, сала экспорты көлемінің 2 есе ұлғаюы болып табылады. Осыған сүйене отырып, ТМК-ны дамыту ҮИИД мемлекеттік бағдарламасының басымдықтарының біріне айналды. Оның негізгі міндеттері — қолда бар минералды-шикізат әлеуетін тиімді пайдалану, өндіріске инновациялық технологияларды енгізу, заманауи озық технологиялар трансферті болып табылады...».

Өткен іс-шараның бас ұйымдастырушысы — ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі. Тау-кен металлургия өнеркәсібі қызметкерлерінің III съезін ұйымдастырушылар — тау-кен металлургия өнеркәсібі еңбекшілерінің кәсіподағымен серіктестікте Тау-кен өндіру және тау-кен металлургия кәсіпорындарының республикалық қауымдастығы (АММК). ITE Group Plc (Ұлыбритания) халықаралық серіктесімен Iteca көрме компаниясы АММ-2012 Конгресінің ұйымдастырушылары болды. Ресми қолдау көрсетті: Астана қаласы әкімдігі, «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры, «Тау-Кен Самұрық» АҚ, ҚР Минералдық шикізатты кешенді қайта өңдеу Ұлттық орталығы (ҚР ПМК ҰО РМК).

Astana Mining & Metallurgy конгресіне 24 елден бейінді және инвестициялық ұйымдардың атынан 1200-ден астам делегаттар мен қатысушылар қатысты. Осы күндері Тәуелсіздік сарайы қайта құрылған диалог алаңына айналды, онда Қазақстан, Австралия, Беларусь, Бельгия, Ұлыбритания, Канада, Қытай, Ресей және Түркиядан келген 23 спикер баяндама жасады.

Форумда ең көп талқыланған мәселе — геологиялық барлау, өндіру, байыту және минералды шикізатты бастапқы өңдеуден бастап дайын өнімді дайындауға және алуға дейінгі өндірістік процестердің толық циклін қамтитын технологияларды әзірлеу мәселесі болды.

Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар бірінші вице-министрі А. П. Рай БАҚ өкілдерінің алдында сөйлеген сөзінде былай деді:

— Сайтты сұранысқа ие және қызықты ету үшін ұйымдастырушылар форматты да, күн тәртібін де қалыптастырады, сондықтан әр уақытта жаңа нәрсе пайда болады және бір нәрсе өзгереді. Биылғы жылы геология, содан кейін тау-кен және металлургия секцияларын беру туралы шешім қабылданды...

Тау-кен өнеркәсібін дамытудың негізі геологтардың еңбегімен қаланады, және ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешев Конгрестің пленарлық отырысында тау-кен қоғамдастығы мамандарының алдында сөйлеген сөзінде былай деді:

— Біз қазір геологиялық барлау жұмыстарының жаңа тұжырымдамасын қабылдау қарсаңында тұрмыз. Ол ең заманауи технологияларға негізделеді. Менің ойымша, бүгінгі таңда Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі геологиялық барлау жұмыстарының озық әдістері мен тәжірибесін пайдалана отырып, осы тұжырымдаманың негізін минералды-шикізат базасында қалайды.

Екінші күннің бірінші жартысы ТМК кәсіпорындарында әлеуметтік әріптестікті нығайту және жетілдіру жөніндегі негізгі стратегияны пысықтауға және таңдауға арналды. Тау-кен металлургия өнеркәсібі қызметкерлерінің III Съезінің пленарлық отырысына форум делегаттары мен еңбек ұжымдарының өкілдері қатысты. Отырыста талқыланған ең өзекті тақырыптар: салалық өсу коэффициентін 1,8-ге дейін ұлғайту, экспортты алмастыру мәселелері және басқалар болды. Отырыс соңында Н. В. Радостовец «Кеншілер мен металлургтерге Әнұран» ұсынды.

Күннің екінші жартысында «Инновациялар: құрудан енгізуге дейінгі жол» және «Тау-кен металлургия кешені үшін кадрлар: Ұлттық біліктілік жүйесін үйлестіру» атты тақырыптық дөңгелек үстелдер өтті. Қатысушылар өткен отырыстар мемлекеттік мекемелер, бизнес және ғылым өкілдері арасында қалыптасқан сындарлы диалогпен сипатталғанын атап өтті. Көптеген өзекті мәселелер көтерілді: мемлекеттік қолдау, үшжақты әріптестік, инновациялық қызметті дамытуда жеке инвестицияларды пайдалану. Нәтижесінде ұсынымдар әзірленіп, «Арселор Миттал Теміртау» АҚ мен «ҚР ПМК ҰО» РМК арасында «Болат, шойын және ферроқорытпалар металлургиясындағы бор» және «Болат балқыту өндірісіндегі темірді қайта өңдеу технологиясы» жобалары бойынша ынтымақтастық туралы екі меморандумға қол қойылды.

«ТМК үшін кадрлар» дөңгелек үстелі өткен АММ конгресінде құрылған ТМК кадрлар жөніндегі секторлық кеңесінің (ТМК СК) үшінші кеңейтілген отырысы форматында өтті. Талқылау қорытындылары бірыңғай тәсіл мен Ұлттық біліктілік жүйесінің құрылымына және салалық министрліктерге жіберілетін ТМК СК әзірлеген кәсіби стандарттарды әзірлеу әдіснамасына қатысты ұсыныстармен қарарда көрініс тапты.

АММ-2012 екі күндік көрмесіне Ұлыбритания, Германия, Қазақстан, Ресей, Түркия, Украинадан 87 қатысушы (күндізгі және сырттай) қатысты. Жалпы көрме алаңы 787 м² болды. Экспозицияға жер қойнауын пайдалану саласында жұмыс істейтін 2000-нан астам маман келді.

Материалды С. А. Карягина дайындады, автордың суреті.

Қазақстанның тау-кен журналы, №8, 2012 ж.