ВНИИцветмет қазақстандық кивцэт технологиясын игеру географиясын кеңейтеді

КИВЦЭТ-ВНИИцветмет әзірлеген қорғасын шикізатын балқыту технологиясы (1993 жылдан бастап ҚР Минералдық шикізатты кешенді өңдеу жөніндегі ұлттық орталықтың құрамына кіреді).

Оның бірегейлігі – өлшенген шикізатты балқытуды қолдану және тотығу және тотықсыздану сатыларын бірактам және герметикалық қондырғыда біріктіру. Балқыту кезінде алынған күкіртті газдар күкірт қышқылын өндіруде толығымен жойылады.

Іс жүзінде бұл сульфидті қорғасын және қорғасын-мырыш концентраттары отын шығынынсыз және қоршаған ортаны қорғасын мен күкірт газдарымен ластамай, жоғары бөлінген өнімге өңделетінін білдіреді. Бұл ретте процесс пен агрегатты өнеркәсіптік енгізу және жетілдіру қорғасын-мырыш өндірісінің экологиялық проблемаларын шешуге, электр энергиясын тұтынуды азайтуға, металдарды алу бойынша жоғары көрсеткіштерге қол жеткізуге, балқыту агрегатының сенімді және тұрақты жұмысы есебінен өнімсіз тоқтап қалуды барынша азайтуға мүмкіндік береді.

Осылайша, КИВЦЭТ қорғасын шикізатының экологиялық лас, бірақ кеңінен қолданылатын "агломерация – шахталық балқыту" технологиясын тиімді ауыстырады.

Технологияның өзектілігі мен жоғары тиімділігі әлемдік нарықта бағаланып, Қазақстанда және шетелде іске асырылды. Боливияда, Италияда және Канадада өнеркәсіптік КИВЦЭТ кешендері салынды. Канадада әр түрлі қорғасын-мырыш шикізатын – концентраттарды ғана емес, сонымен қатар сапасыз тотыққан шикізатты балқытуға қабілетті жетілдірілген КИВЦЭТ енгізілді. Тек КИВЦЭТ канадалық "Тек Коминко" компаниясына жылына 120 мың тонна қорғасынды "Трейл" зауытында мырыш өндірісінің құрамында 80%-ға дейін қорғасын бар өнеркәсіп өнімдері бар шихтадан балқытуға мүмкіндік берді.

15 жыл бұрын салынған зауыттардың жалпы қуаты жылына 300 мың тонна қорғасынды құрады.

Бүгінгі күні КИВЦЭТ құрамында экологиялық қауіпті және кәдеге жарату қиын қорғасын бар қалдықтарды, мырыш және мыс зауыттарының өнеркәсіптік өнімдерін, мырыш шикізатын шаймалау процестерінің кектерін, мыс шикізатын балқыту және түрлендіру процестерінің қорғасын шаңын, ағынды суларды тазарту шламдарын, аккумулятор сынықтарын бөлшектеу өнімдерін және басқа да "өнеркәсіптік қоқыстарды" қоса алғанда, қайталама шикізатты тиімді өңдеуге мүмкіндік береді.

Соңғы жылдары КИВЦЭТ процесінің әртүрлі қорғасын, мырыш және мыс материалдарын қайта өңдеу қабілетінің арқасында Қытайдың ең ірі металлургиялық компаниялары Jiangxi Copper Lead and Zinc Metal Co. және Zhuzhou Smelter Group Co. ВНИИцветметтен патенттік лицензиялар сатып алып, қуаттылығы жылына тиісінше 100 және 120 мың тонна қорғасын болатын екі КИВЦЭТ кешенін жобалап, салды.

Қорғасын зауыттарының бас дизайнері Чаншань түсті металдар жобалау институты (Қытай) болды, онымен ВНИИцветмет 20 жылдан астам жұмыс істейді.

Jiangxi Copper Lead and Zinc Metal Co КИВЦЭТ кешені Цзюцзян қаласының Хуко өнеркәсіптік ауданындағы жаңа қорғасын-мырыш металлургия зауытының құрамында салынған, қазіргі уақытта жабдықты жөндеу және технологияны игеру сатысынан өтіп жатыр.

Хукодағы қорғасын зауыты шихтаны кептіруден және оны КИВЦЭТ пешінде балқытудан бастап, күкірт қышқылын өндіруде бай күкіртті газдарды жоюға және тазартылған қорғасын алуға дейінгі барлық қайта бөлулерді қамтиды.

Технологиялық схема қорғасын және мырыш бар өнеркәсіптік өнімдерді КИВЦЭТ кешенінде толық өңдеуді қарастырады.

Жалғыз қатты қалдық — бұл төмен түсті металды үрленген шлак. Тұйық су айналымын пайдалану және күкірт қышқылын өндіруде күкірт газдарын толық кәдеге жарату кешеннің зиянды ағындарының санын және атмосфераға улы заттардың шығарылуын барынша азайтады. Осыған байланысты Jiangxi Copper Lead and Zinc Metal Co компаниясының қорғасын-мырыш кешені Қытайдағы осы профильдегі ең тұрақты металлургиялық өндірістердің бірі болады деп болжанады.

Қазіргі уақытта Қытайда құрылыс аяқталып, Zhuzhou Smelter Group Co компаниясының жаңартылған қорғасын зауытында тағы бір КИВЦЭТ кешені іске қосылуға дайын.

Қытайдың екі жетекші металлургиялық компаниясының КИВЦЭТ технологиясы бойынша зауыттарын салуы оның әлемдік нарықтағы сұранысына 10 жылдық үзілістен кейін басқа шетелдік компаниялармен қазақстандық технология бойынша зауыттарды жобалау мен салуға жаңа келісімшарттар жасалатынына сенім білдіруге мүмкіндік береді.

Қайта өңделетін қорғасын бар шикізат құрамының диапазонына қатысты КИВЦЭТ процесінің әмбебап ("барлық қоректі") сипаты бұл туралы интеграцияланған қорғасын-мыс-мырыш металлургиялық кешендерін дамыту саласында лайықты бәсекелестері жоқ қорғасын балқыту технологиясы ретінде айтуға мүмкіндік береді, ал КИВЦЭТ процесін шетелде іске асырудың табысты тәжірибесі оны тиімді пайдалану үшін ұсынуға мүмкіндік береді, Қазақстанда құрамында қорғасын бар шикізатты экологиялық таза қайта өңдеу.

Наков Н.Н., Шумский В.А., Чаленко В.В.
ВНИИцветмет, Өскемен қ.

"Курсив" газеті, №35 (461), 6 қыркүйек 2012 ж.