Елімізде инновацияларды ілгерілетудің бірыңғай стратегиясын қалыптастыруға және инновациялық инфрақұрылымды жүйелі дамытуға қабылданған "Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы" ҚР Заңы бағытталған. Ол Қазақстан Республикасының бірқатар заңнамалық актілерінде көрініс тапқан мемлекеттік қолдаудың тікелей және жанама шараларын айқындайды. Атап айтқанда, "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" ҚР Заңына енгізілген түзетулерге сәйкес, жер қойнауын пайдаланушылар келісімшарттық қызмет бойынша жылдық жиынтық табыстың кемінде 1% мөлшерінде ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыруға міндетті.
ҚР ИЖТМ бағалауы бойынша, бұл норма жер қойнауын пайдаланушылардың ҒЗТКЖ қаржыландыру көлемін 2012 жылы 2 250 млн-ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Сандар қызықты және әсерлі. Қазақстандық ғылымға салынған инвестициялардың мұндай көлемінен оның дамуын ғана емес, сапалы серпілісті де күтуге болады. Әрине, бұл жоғары "ғылыми-техникалық мазмұны" бар өнімдерді шығаруға бағытталған өндірістерді құру тұрғысынан тау-кен металлургия саласының дамуына да әсер етуі тиіс. Бірақ сұрақ туындайды: ғылыми ұйымдар жоғарыда аталған қаражатты ала ма, әлде олардың бір бөлігі ғана ала ма? Ал қай бөлігі?
ҒЗТКЖ қаржыландыру механизмі даулы болып қала береді. Атап айтқанда, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды орындау мәселесі бойынша жер қойнауын пайдаланушылар оларды орындау үшін ғылыми ұйымдарды тартуға міндетті ме, әлде өз күштерімен жүзеге асыруға құқылы ма, әлі күнге дейін белгісіз. "Ғылыми-зерттеу жұмысы" және "ғылыми зерттеулер" ұғымдарының анықтамасына сүйене отырып, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша қызметпен байланысты емес ҒЗТКЖ ғана емес екені анық (ст. 76 "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" ҚР Заңы), бірақ осы келісімшарттар шеңберінде орындалатын жұмыстар "Ғылым туралы" ҚР Заңына сәйкес ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін тарта отырып жүзеге асырылуға тиіс.
Сонымен бірге, бұл өнеркәсіпшілердің өздері өз кәсіпорындарын модернизациялау үшін өздерінің ҒЗТКЖ-ны қаржыландырудан бас тартуы керек дегенді білдірмейді. Бұл ғылыми-зерттеу жұмыстарын қаржыландыру өзін-өзі қаржыландыруға немесе жай ғана рационализаторлық ұсыныстарды қолдауға байланысты емес. Жер қойнауын пайдаланушылардың ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыруға жылдық жиынтық табысының кемінде 1% аудару тетігінің нақты жазылуы қолда бар мәселелерді шешуге және талқыланатын қызметке тартылған барлық субъектілер мен тұтастай алғанда ел экономикасы үшін барынша тиімділікпен олардың орындалуын ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Осы міндеттемені орындау мемлекеттің индустриялық-инновациялық дамуындағы ғылым мен бизнестің синергиясына, инновациялық қызметті іске асырудағы отандық ғылымның тиімділігін арттыруға ықпал ететін болады.
Қожақов Болат Егінбайұлы
"ҚР ПМК ҰО" РМК маркетинг бөлімінің бастығы, химия ғылымдарының кандидаты
"Курсив" газеті, №33 (459), 23 тамыз 2012 ж.
Басқа жаңалықтар
Бердикулова Феруза Асановнаның мерейтойы
ВНИИцветмет Грузияның ірі тау-кен компаниясы — RMG Copper-мен ғылыми ынтымақтастықты нығайтуда
Сайлаубай Байсановтың 75 жылдық мерейтойына арналған МЕРЕЙТОЙЛЫҚ ОЧЕРК
Филиппиннің Себу қаласында «Sustainability through Science and Technology / Sustainable Industrial Processing Summit (SIPS 2025)» атты тұрақты даму мәселелеріне арналған жыл сайынғы Саммит өткізілді.
Қазақстандық ғалымдар өз кендерінен ванадий электролитін алу технологиясын әзірледі
