Қатты қабықпен қорғалған алтын ұсақ бөлшектері

Міне, мәтіннің қазақша аудармасы (код бөлігі өзгертілмей):

Қазақстан алтын қоры бойынша ең ірі 20 елдің қатарына кіреді. Ал металлургтарға бағалы металды өндіруге ғылыми қызметкерлер көмектеседі, олар инновациялық технологияларды дамытумен айналысады.

Қазақстанның жер қойнасында Менделеев кестесінің дерлік барлық элементтері бар. Дегенмен бұл байлықтар жер бетінде жатқан жоқ, және тіпті оларды тау-кен қыртысынан алса да, толық игеру үшін үлкен технологиялық, энергетикалық және қаржылық ресурстар қажет.

Табиғат ананың айлакерлігімен олар кен шикізатына тығып қойылған, адам оны алғысы келсе, химиялық есепті шешуге тура келеді.

– Мәселе мынада, кен шикізатының сапасы жыл сайын төмендейді: оның кедейленуі байқалады, зиянды қоспалар мөлшері артады, өңдеуге қиын, төзімді рудалар үлесі көбейеді, олардың құрамында тотыққан және қосымша формалар, сондай-ақ пайдалы компоненттердің ұсақ кірістірулері көп болады. Бұл тенденциялар алтын металлургиясын да айналып өткен жоқ. Кедей немесе мышьяк қосылған рудалардан бағалы металдарды алу есептерін шешу үшін жаңа тиімді технологияларды жасау қажет, – дейді ҚР Индустриялық дамыту комитетінің қарастығы «Казмеханобр» мемлекеттік ғылыми-өндірістік бірлестігі – РГП «Металлургиялық шикізатты кешенді өңдеу орталығы (ЦКПМС)» филиалының директоры, химия ғылымдарының кандидаты Серікбол Шалғымбаев.

Ғалымның айтуынша, әлемдік алтын өндіру өнеркәсібі үшін де өзекті мәселе – төзімді алтынды қайта өңдеу, себебі бағалы металдың әрі қарайғы өсуі дәл осы рудаларды өңдеуге қатыстырумен байланысты. Мысал ретінде ол Суздаль кен орнындағы АО «ФИК «Алел» компаниясының төзімді көмірлі-мышьяк сульфидті рудасын көрсетеді. Оның ерекшелігі – алтынның өте ұсақ дисперсті күйде сульфидті минералдар, органикалық және мышьяк қосылыстарымен байланысқан болуы.

«Казмеханобр» ғалымдары бұл қатты жұмыртқаны «шығарып» алды. Олар төзімді көмірлі-мышьяк сульфидті рудаларды сорбциялық выщелачиваниеден кейінгі «қалдықтар» үшін HiTeCC технологиясын ыстық цианизацияға бейімдеді.

– Алтын алу үшін технологиялық регламент және жоба жасалды, негізінде ыстық цианизация өндірістік цехы салынды және іске қосылды. Бұл технологияға негізделген әлемдегі екінші кәсіпорын. Қосымша өндірілген бағалы металл жылына 400 кг жоғары сапалы Доре қорытпасындай болды, – деп түсіндірді Серікбол Шалғымбаев.

Оның айтуынша, Қазақстанда таралған тағы бір алтынқұрамды руда түрі – төмен сапалы, алтын құрамына кедей рудалар. Оларды өңдеу үшін казмеханобр ғалымдары кучалық выщелачивание технологиясын жасап, металлды ерітінділерден ионообмен смолалары мен активтендірілген көмірлерді пайдаланып шығаруды жүзеге асырды.

Осы технология негізінде Жанан, Мукур, Суздаль, Миялы, Мизек, Балажал, Комаровский, Бестюбе, Узбой, Жалтырбулак, Васильевский рудниктерінде кучалық выщелачивание учаскелері салынды және іске қосылды. Бұл республикада алтын өндіруді жылына 10 тоннаға дейін арттырды.

МИИР РК мәліметі бойынша, «Казмеханобр» мамандары, ЗАО «ГРК «Алтын-Тобе», ТОО «ГРК «Андас-Алтын», «СП «Сага Крик Голд Компани», «Семгео», АО «Altyntau Kokshetau», «Жалтырбулак» әріптестерімен бірлесіп, алтынды десорбциялау және ионообмен смолаларын қалпына келтіру жоғары тиімді технологиясы негізінде Доре алтын-күміс қорытпасын өндіретін зауыттарды Өскемен, Семей, Степногорск қалаларында және Улытау облысы Жалтырбулак руднигінде салды.

– Бұл кәсіпорындарда ғалымдарымыз ұсынған технология енгізілді: қышқыл ерітінділерден алтын электролизін орындау үшін арзан анодтарды қымбат платина анодтарының орнына пайдалану, бұл өндіріс шығындарын үнемдеуге оң әсер етті. Дамытылған технологиялар соншалық тиімді болды, тіпті көршілес елдерде де қолданылды. Мысалы, Қытайдағы Аси зауыты мен Қырғызстандағы Макмаль алтын өндіру фабрикасы осы технологияға негізделген, – деп хабарлады «Казмеханобр» бағалы металдар зертханасының меңгерушісі, химия ғылымдарының кандидаты Людмила Болотова.

Кешенді тотыққан және алтын-мыс қосынды рудалар да өңдеушілерге қиындық тудырады. Сондықтан Юбилейное кен орны үшін цианидті алтын ерітінділерінен мысты жою инновациялық технологиясы жасалды. Бұл алтынның выщелачивание және сорбция процестеріне мыс әсерін төмендетеді.

«Казмеханобр» мамандары АО «АК Алтыналмас» компаниясының сульфидті және аралас алтынқұрамды рудаларды қайта өңдейтін алтын-шығару фабрикаларын жобалау үшін технологиялық регламенттер жасады. Осы бойынша үш алтын-шығару фабрикасы салынды. Сондай-ақ АО «АК Алтыналмас» Қарағанды облысында бағалы металдар өндіретін зауыттың технологиялық регламенті жасалды. Мұнда республикада жаңа – төзімді флотациялық концентраттарды ультражұқа ұнтақтау технологиясы қолданылды.

МИИР РК хабарлауынша, осы жобаларды жүзеге асыру ел ішінде шикі алтын өндірісін арттыруға мүмкіндік берді. 2011 жылы оның көлемі 36,7 тонна болса, 2021 жылы 118 тоннаға жетті. Ал өңделген алтынның өндірісі 2021 жылы 65 тоннаға жетті.

Қазіргі таңда Қазақстан Ұлттық банкі аффинаждалған бағалы металдарды сатып алу бойынша мемлекеттің басым құқығы аясында 400 тоннадан астам аффинаждалған алтын жинақтады. Қиындық кезінде ол ұлттық экономиканың тұрақтылығын қамтамасыз етеді және мемлекетке сыртқы қарызсыз көптеген мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.

Дереккөзі: kazpravda.kz